Ty jesteś ciszą
Du bist die Ruh D 776 jest jedną z najsłynniejszych pieśni Schuberta. Wchodzi w skład jego op. 59, obok pieśni Dass sie hier gewesen, Du liebst mich nicht i Lachen und Weinen.
W op.59 kompozytor wykorzystał poezje niemieckiego romantyka Friedricha Rückerta.
Pieśni powstały w 1823 r., gdy Schubert osiągnął pełną artystyczną dojrzałość jako liryk – mniej więcej w tym samym czasie tworzył swój pierwszy wielki cykl pieśniarski Die schöne Müllerin (do tekstów Wilhelma Müllera).
Był to zatem okres romantycznej eksplozji w twórczości 26-letniego młodzieńca, a europejskie oczarowanie ideami romantyzmu (w wielu dziedzinach sztuki) osiągało swoje apogeum.
Pieśń ujęta w formę lirycznego, namiętnego larghetta w 3/8 (oznaczenie tempa: langsam – powoli) rozpoczyna się od 7-taktowego fortepianowego vorspielu w Es-dur, który kreuje niezwykłą, mistyczną aurę.
Kantylena (rozpoczęta w B) wyśpiewana przez solistę należy do najpiękniejszych w twórczości Schuberta.
Zawiera w sobie potężną, romantyczną ekspresję i – jednocześnie – subtelność, delikatność, podkreśloną jakby przedłużonymi zakończeniami frazy (nuta G i Es) w zamknięciu tematu.
W tej melodyce i oszczędnym, szesnastkowym akompaniamencie fortepianu jest wręcz jakaś nuta orientalna, która odwołuje nas do kontemplacyjności Wschodu.
W tej atmosferze podmiot liryczny oddaje się „obrzędowi” romantycznego poświęcenia: Ich weihe dir / Voll Lust und Schmerz […] / Mein Aug und Herz. Wykreowana słowno-muzyczna mikstura pełna jest tęsknoty i boleści (budzącej demony okresu Weltschmerz), ale i optymizmu. Treib andern Schmerz / Aus dieser Brust! / Voll sei dies Herz / Von deiner Lust
Zwróćmy uwagę, że Schubert na potrzeby liryki wokalnej łączy 2 strofy w jedną, a ostatni wers co drugiej zostaje powtórzony.
Po nim zaś następuje antycypujące, rodzące napięcie fortepianowe interludium z charakterystycznym akcentem – dowód na inteligencję schubertowskiego fortepianu i jego umiejętność pogłębienia emocji, odczytanych jak gdyby pomiędzy wersami tekstu słownego.
Koloryt zmienia się wraz z ostatnią strofą, pełną fizycznego upojenia osobą adresata. Czar oczu, metaforyczny Augenzelt staje okazją do inwersji (Ces-dur).
Wznosząca się kantylena zyskuje nową, dynamiczną siłę (crescendo) i moduluje, a solista osiąga górne G, dopełniając je As (erhellt). Dźwiękowy blask odpowiada tekstowi Rückerta!
Poprzez B-dur Schubert powraca do Es-dur i w łagodnym pp przywołującym atmosferę początku zamyka miniaturę.
Patryk Philavong
(Kliknij aby zobaczyć nuty)
(Wersja KS)
Du bist die Ruh
Du bist die Ruh,
Der Friede mild,
Die Sehnsucht du
Und was sie stillt.
Ich weihe dir
Voll Lust und Schmerz
Zur Wohnung hier
Mein Aug und Herz.
Kehr ein bei mir,
Und schließe du
Still hinter dir
Die Pforten zu.
Treib andern Schmerz
Aus dieser Brust!
Voll sei dies Herz
Von deiner Lust.
Dies Augenzelt
Von deinem Glanz
Allein erhellt,
O füll es ganz!
W Tobie jest cisza
W tobie jest cisza
I spokój jest
Tęsknota i
Tęsknoty kres
Poświęcam ci
Rozkosz i ból
Oko i serce
Mieszkają tu
Przyjdź do mnie, bądź
Radością mi
I zamknij cicho
Za sobą drzwi
I wypędź innych
Boleści ślad
Z serca co w tobie
czci cały świat
Tylko twym blaskiem
Lśnią oczy me
Swoją jasnością
Napełnij je!
Asia S.